Όλοι μας εκπαιδευτήκαμε με έναν τρόπο σκέψης πολύ κοινωνικό. Αυτό το επίπεδο σκέψης αναπτύξαμε σε διάφορα πλαίσια όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο, η ευρύτερη κοινωνία και είναι Κοινός. Αφορά σε κοινωνικούς κανόνες και νόμους οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ομαλή συμβίωση των ανθρώπων μέσα στην κοινωνία αλλά και σε μικρογραφίες κοινωνίας όπως είναι το οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον.
Μάθαμε, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, τι είναι καλό και τι κακό, τι πρέπει να κάνουμε και τι δεν πρέπει, ποιο είναι το ηθικό και ποιο το ανήθικο, το σωστό και το λάθος. Το σλόγκαν που κυριαρχεί σ’ αυτόν τον τρόπο εκπαίδευσης είναι «Ζω μαζί με τους άλλους».
Πράγματι είναι υπέροχο να μπορούμε να ζούμε μαζί με τους άλλους, να τρέφεται και να αγαλλιάζει η ψυχή μας από την σύνδεση με τους ανθρώπους γύρω μας. Άλλωστε πρόσφατα οι νευροεπιστήμες μας αποκάλυψαν πως υπάρχει μέρος του εγκεφάλου του οποίου η λειτουργία είναι ακριβώς αυτή, η σύνδεση με άλλους εγκεφάλους.
Πέραν όμως της κοινωνίας υπάρχει και ένας ψυχισμός στον κάθε άνθρωπο που έχει οργανωθεί από τα πρώτα χρόνια κιόλας της ζωής του ανθρώπου, τότε που ακόμη δεν είχαν διαμορφωθεί οι κατασκευές εκείνες μίας δομημένης σκέψης και μάλιστα δομημένης μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο.
Μιλάμε για την προλεκτική περίοδο της ζωής του ανθρώπου. Εκεί δηλαδή που δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί η αφηγηματική σκέψη η οποία διαμορφώνει την ταυτότητα εαυτού. Εκεί λοιπόν κωδικοποιείται το συναίσθημα το οποίο αργότερα θα διαμορφώσει σκέψη.
Για να ερμηνεύσουμε λοιπόν κάποιες συμπεριφορές των ανθρώπων γύρων μας είναι βοηθητικό να έχουμε τη δυνατότητα ψυχολογικής σκέψης καθώς αυτή είναι μία ευρύτερη σκέψη, έξω από κοινωνικούς κανόνες και αυστηρά πλαίσια ακριβώς για να μπορέσει να εμπεριέξει μία πληθώρα πιθανών αντιδράσεων που προκύπτουν από το κωδικοποιημένο συναίσθημα και όχι από δομημένη, κοινωνικά οργανωμένη, λογικά κατασκευασμένη σκέψη.
Είναι η σκέψη που δεν ψάχνει ενόχους, δεν κατηγορεί, δεν καταδικάζει αλλά ερμηνεύει, αποκωδικοποιεί και αγγίζει το μηχανισμό με τον οποίο έφτασε να λειτουργήσει ένας άνθρωπος με μία συγκεκριμένη συμπεριφορά χωρίς να χαρακτηρίζει την ίδια την πράξη. Έναν μηχανισμό είτε συνειδητό είτε, τις περισσότερες φορές, ασυνείδητο.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αναιρείται η κρίση της κάθε πράξης ως προς τους κανόνες του κοινωνικού – ηθικού – λογικού πλαισίου. Απλά σ’ αυτόν τον τρόπο σκέψης δεν μας αφορά καθώς βρισκόμαστε σε άλλο πλαίσιο.
Είναι ο τρόπος σκέψης που το καλό και το κακό δεν έχουν χρώμα φωτεινό η σκοτεινό. Είναι ο τρόπος σκέψης που το καλό και το κακό είναι ένα καθώς το ένα γεννάται από το άλλο. Είναι ο τρόπος σκέψης που ο Σωκράτης μας δίδαξε όταν ανέφερε πως τα πάντα γύρω μας γεννιούνται από το αντίθετο τους.
Και είναι υπέροχο να μπορούμε οι άνθρωποι να έχουμε μέσα μας και τους δύο τρόπους σκέψης αυτούς καθώς ο ένας μας προστατεύει και ο άλλος μας απελευθερώνει!!
